15th September 2013
Yapo
maeneo katika jamii ambayo hayastahili kuchezewa kabisa, elimu ni
msingi mkubwa wa maendeleo katika taifa lolote duniani, unaweza
kuangalia kwa nia ya kutathmini mfano wa mataifa yaliyoendelea,
utagundua mara moja kuwa kigezo kikubwa na msingi wa maendeleo yao ni
kutokana na mfumo thabiti wa elimu yao.
Huwezi kuongelea mafanikio ya teknolojia katika fani yoyote kama wananchi waliopo ni mbumbumbu!
Sina uhakika kama mitihani ya darasa la
saba iliyofanyika nchini wiki hii haikupambana na kashfa ya
uchakachuaji. Nina imani kuwa matatizo yaliyojitokeza kwenye mitihani ya
darasa la saba mwaka jana, yalitoa funzo kubwa kwa wandaaji kufuata
maadili ipasavyo.
Dhamira ya serikali ya kumsomesha kila
mwanafunzi hadi kidato cha nne ni kwa ajili ya kuinua kiwango cha
ufahamu wa wanafunzi ili wanapohitimu katika ngazi ya elimu hiyo, waweze
kuwa tayari kujijengea taswira ya kujitegemea zaidi katika nyanja
mbalimbali za kiuchumi. Umri wa vijana wanaohitimu kidato cha nne
unawaruhusu kupanga na kutambua nini jambo la msingi katika maisha ya
baadaye.
Tumekuwa mashahidi wa kusikia vurugu za
mitihani katika ngazi ya elimu ya sekondari, imekuwa kama jadi sasa
kwamba kila mwaka matukio ya aina hiyo hujitokeza, lakini kwa mwaka
jana, suala hilo ni kama lilivuka mpaka, kwa kuhujumu mitihani ya darasa
la saba sasa kunaonesha dalili za kutaka kuzamisha kabisa elimu.
Na kumpelekesha mtoto ajiunge na elimu ya
sekondari kwa njia za mizengwe mizengwe kutatuzalishia vijana wa kidato
cha nne wasiokuwa tofauti na wahitimu wa darasa la saba.
Mwishoni mwa mwaka jana, Katibu Ofisi ya
Rais, Sekretariet ya Ajira katika Utumishi wa Umma, Xavier Daudi
aliwataka wahitimu na wale wote wanaopeleka maombi ya nafasi za kazi
katika Sekretariet ya Ajira, kuwasilisha vyeti vyao halali na kuachana
tabia ya kutumia vyeti vya kughushi.
Xavier alionya kuwa wanaobainika kughushi
vyeti, watachukuliwa hatua za kisheria. Hatua hiyo ilichukuliwa
kufuatia ofisi yake kukamilisha utaratibu wa kuwakamata na kuwafikisha
mahakamani wote watakaobainika kughushi vyeti wakati wa kupeleka maombi
ya kazi.
Xavier alisema kazi ya kukagua vyeti vya
kughushi ni ya kudumu kwa mujibu wa taratibu walizojiwekea na kwamba
utaratibu huo utaendelea kufanyika kwa fani zote na kwa ngazi zote za
nafasi za kazi.
Hali hiyo imesababishwa na mfumo dume wa kuzoea 'short-cut' ya kujitafutia sifa za elimu.
Inaanza katika elimu ya msingi ambako
mchakato wa uchakachuaji wa mitihani ulijidhihirisha mwaka jana, na
inawezekana kabisa wale waliobainika kujihusisha na ujanja huo ni sehemu
tu ya jumla yao.
Miaka miwili iliyopita kuna baadhi ya
waliodaiwa kuwa wasomi, wengine wakiwa maofisa wakuu serikalini
waliotuhumiwa kuwa na vyeti kutoka vyuo vikuu visivyotambulika, uamuzi
uliofanyika ni kuvifanyia uchunguzi vyeti hivyo ili kubaini uhalali
wake.
Kinachosikitisha zaidi ni kwa namna gani
vyuo vinavyotoa vyeti hivyo navyo visijulikane! Ni kweli zipo shule
nyingi za sekondari zisizosajiliwa, lakini mwisho wa siku wahitimu wake
hufanya mitihani katika shule zilizosajiliwa na vyeti vyao vikawa
halali, sasa ni kwa mbinu gani vyuo vikuu vikasomesha watu kiwango cha
elimu ya shahada bila vyuo vyenyewe kutambulika?
Utashangaa ni kwa nini watoto wa wenye
uwezo kiuchumi wamejitokeza kuwa katika ushindani mzuri wa ajira katika
sekta nyingi, inawezekana sababu mojawapo ni kwao kuwa na vyeti vizuri
zaidi kitaaluma.
Inawezekana pia vyeti hivyo ni vya kutoka
vyuo binafsi visivyosajiliwa rasmi. Watoto waliosoma kwa uwezo wa fedha
za wazazi wao huwa hawafeli, wanaendelea kufaulu hata baada ya elimu ya
vyuo vikuu!
Baadhi yao unawakuta na vyeti vikubwa vya
taaluma zaidi ya moja, na kwa bahati mbaya sana inaonekana vyeti
vinachukua uzito zaidi kuliko elimu aliyo nayo mwenye cheti.
Mitandao inachangia sana katika
kuchakachua elimu za watu, unaweza kukumbana na mwenye cheti cha taaluma
za wahudumu wa hoteli, kinachoonyesha mhusika alihitimu toka Chuo Kikuu
Binafsi kiitwacho 'Blisstone University' kilichoko Kingstone huko
Jamaica.
Ukiangalia maelezo yake binafsi (CV)
utakuta mazoezi kwa vitendo aliyoyafanya katikati ya muhula wa mafunzo
ilikuwa katika hoteli ya 'Birthcane Resort' huko huko Jamaica.
Ukichunguza zaidi utagundua mwenye cheti
hicho hajawahi kusafiri nje ya nchi hii, maisha yake yote ni Dar es
Salaam na kwao Magu.
Katika taasisi nyingi za umma na hata zile
za binafsi, utafiti umeonesha kuwa waajiriwa wengi wazalendo wanafanya
kazi chini ya kiwango, na ndiyo maana maeneo mengi ya kazi, na hasa
waajiri binafsi, wanapata ugumu kutoa ajira kwa Watanzania.
Nafasi kubwa za ajira katika mahoteli,
mabenki, migodini, nk. zimeshikwa na wageni, ambao kimsingi ni watendaji
wanaofanya kazi kulingana na sifa zilizomo ndani ya vyeti vyao.
Mambo yote huimarika kama msingi wake
ulikuwa imara, hata kwenye michezo, timu ya mpira ya taifa imekuwa
ikiboronga kila wakati katika michezo ya kimataifa kutokana na kuwa na
misingi mibovu ya maandalizi kwa wachezaji wake.
Unapoteua wachezaji katika timu kubwa
kutokana na kuwaona katika michezo miwili au mitatu, unakuwa bado huna
uhakika na viwango vyao, na pia unakosa uhakika wa ushindi.
Timu nzuri huandaliwa kwa muda mrefu,
wachezaji wazuri waandaliwe tangu wakiwa wadogo. Elimu pia inatakiwa
ienziwe kuanzia shule za msingi, hatutakuwa na wasomi wazuri kama
tukiachia elimu ichakachuliwe kuanzia shule za Chekechea.
Maoni: 0762-233116 na 0715-047304
CHANZO:
NIPASHE JUMAPILI
